Knopen draaien in De Knoperij
26 mrt. 2024
Een korte historie
Als zolang de Stichting Oud Montfoort bestaat, is er de wens om zelf ook knopen te kunnen draaien. Montfoort is immers ’Knopenstad’ en ‘Knopengein’ en de Montfoorters zijn Knopendraaiers?
Tussen 1680 en 1720 ontvluchtten waarschijnlijk zo'n 150.000 Franse protestanten - Hugenoten genaamd - hun vaderland. Ongeveer 35.000 à 50.000 van hen kwamen naar Nederland. Veel Nederlandse steden waren blij met deze vluchtelingen, vanwege hun geld, kennis en contacten. Zo kwam ene Jean Legrand, meester ivoordraaier, met zijn knecht in Montfoort terecht. Veel ivoor bleek hier niet te draaien, maar er werden al wel knopen gemaakt uit runderbeen.
Jean Legrand pakte het gelijk professioneel aan en ging ook knopen draaien. Dat werd een succes en succes krijgt vaker navolging. Na verloop van tijd, in de 18e eeuw, waren er “wel 35 ‘Knoopenfabriekjes’ van beenen knoopen, die alom welbegeerd zijn.”
Rond 1830 zijn er nog twee knopendraaiers in Montfoort actief, rond 1850 geen meer. Maar ondertussen waren er dus zo’n 150 jaar lang knopen gemaakt in Montfoort, niet alleen van runderbotten, maar ook van kokosbast en van hertshoorn.
Knopen draaien in Stadsmuseum De Knoperij
De traditie herstellen
In de 21e eeuw herinneren alleen nog tal van namen aan het knopenambacht, zo ook Stadsmuseum De Knoperij. Hoe mooi zou het zijn om dan zelf knopen te kunnen draaien? Maar HOE deden ze dat in de 18e eeuw? Er is geen beschrijving overgeleverd, er zijn geen duidelijke afbeeldingen, dus moesten we het zelf maar een beetje uitvinden.
Een oproep om hulp, uitgezonden in de zomer van 2023 op der nationale televisie, leverde twee reacties op, waarvan één uit Hilversum. Deze meneer, Frank, had in zijn kelder complete draaibanken en wat er meer nodig is om metalen gereedschappen te maken. Hij bood aan om ons te helpen. Het resultaat is dat we nu over een set gereedschap beschikken en een prototype van een knopendraaibank.
Aan ons nu om e.e.a. verder uit te werken en af te bouwen, maar de eerste knoop is gedraaid!
De techniek achter knopen draaien
Blijf verbonden
Ontvang 6x per jaar onze nieuwsbrief.